سوختگی
سوختگی
سوختگی نوعی جراحت پوست یا غشاهای مخاطی (مثل پوشش دهان، معده، ملتحمه و مجاری
است که در اثر گرمای بیش از حد، سرمای بیش از حد، مواد شیمیایی و جریانالکتریکی ایجاد می‌شود.
جراحت سوختگی می‌تواند از این فراتر رود و ساختمان‌های زیر پوست مثل ماهیچه‌ها،
استخوان‌ها، اعصاب و رگ‌های خونی را نیز گرفتار کند. شرایط آسیب، علت سوختگی، محل
و شکل سوختگی، وسعت، سن مصدوم، محل آن و وجود ضایعات همراه از جمله معیارهایی
هستند که در تعیین شدت سوختگی به‌کار میروند.
سوختگی سطحی: فقط سبب قرمزی، تورم و حساسیت پوست می‌شود و به طور طبیعی بدون
باقی گذاشتن اثری از خود، بهبود می‌یابد. این سوختگی نیاز چندانی به مراقبت پزشکی ندارد.
سوختگی متوسط: با ایجاد تاول مشخص می‌شود و در صورت عدم رسیدگی دچار عفونت می‌شود.
سوختگی عمیق: محل سوختگی به رنگ خاکستری در می‌آید و با وجود وسعت سوختگی، دردی
ندارد، زیرا اعصاب مربوط به درد نیز در محل سوختگی از بین میروند. این سوختگی
نیاز به بستری در بیمارستان و گاهی پیوند پوست دارد.
● برای بهبود:
صرف‌نظر از سوختگی‌های شدید که نیاز به مراقبت‌های دقیق پزشکی دارد برای هرکس ممکن
است سوختگی‌های خفیف رخ دهد. برای درمان این قبیل سوختگیها استفاده از کمپرس
سرد روی محل سوختگی علائم درد و سوزش را تخفیف می‌دهد. برای این کار می‌توانید
گازاستریل را با آب یخ آغشته کرده و حدود ۲۰-۱۵ دقیقه روی محل ضایعه بگذارید.
روزی ۶-۴ بار این کار را انجام دهید. آب تمیز بهترین محلول برای شستشوی سوختگی است.
اگر پوست شما تاول زده است، قبل از لمس تاول‌ها، دست‌ها را با آب و صابون بشویید
چراکه این تاول‌ها به سادگی دچار عفونت می‌شوند. برای پانسمان تاول‌های پاره شده
یک باند استریل روی تاول بگذارید، سپس آن را با پنبه و چسب بپوشانید. بهتر است
تاول‌ها را نکنید، چون عفونت می‌کند.
به هیچ‌وجه از محلول‌های یددار یا الکل در زیر پانسمان استفاده نکنید چراکه ترمیم
را به تاخیر می‌اندازند. روزی یک‌بار پانسمان روی تاول‌ها را تعویض کنید. می‌توانید
قبل از تعویض با استفاده از کمی آب سرد جدا کردن باند را آسان‌تر کنید.
مراقب باشید که بانداژ محکم و دورانی را انجام ندهید چراکه در صورت تورم عضو
مبتلا، جریان خون دچار مشکل می‌شود. به همین خاطر در صورت بروز علایمی مثل
سوزن‌سوزن شدن، بی‌حسی، درد یا تورم و رنگ‌پریدگی پوست باید بانداژ را باز کرده و
سریعا به پزشک مراجعه کنید.
پمادهای مختلفی از جمله سیلور سولفادیازین که به صورت کرم یک درصد موجود است، ممکن
است برای درمان توسط پزشک تجویز شود. در استفاده از آن روی ضایعات صورت محتاط
باشید.
● ۱۰ فرمان برای کمک به سوختگان:
تمام سوختگیها سطحی و آسان نیست. اگر با فردی که لباسش آتش گرفته یا دچار سوختگی
شده بود برخورد کردید، اقدامات زیر را انجام دهید و مصدوم را به سرعت به بیمارستان برسانید.
فورا شعله‌های آتش لباس یا موی مصدوم را خاموش کنید، برای این منظور مصدوم را
با یک پرده، پتو، کت یا گلیم تنگ پوشانده و او را در کف زمین صاف بخوابانید.
اگر لباس‌های مصدوم در حال سوختن است، به او اجازه ندهید تا بدود.
نباید مصدوم را روی زمین بغلتانید، این کار باعث سوختن نواحی آسیب ندیده
می‌شود.
مصدوم را از محوطه‌ای که دود گرفته است، خارج کنید.
سعی نکنید که قسمت‌هایی از لباس را که به پوست چسبیده‌اند، جدا کنید.
اگر مصدوم بیهوش است با عقب دادن سر وی، هرگونه انسداد راه هوایی توسط زبان
را رفع کنید.
اگر نبضی وجود ندارد، ماساژهای قلبی را شروع کنید.
اگر خونریزی خارجی شدید وجود دارد، فورا آن را متوقف کنید.
اگر مصدوم هشیار است برای جایگزینی مایعات از دست رفته به وی آب بدهید.
با استفاده از باندهای تمیز محل سوختگی را بپوشانید تا خطر ایجاد عفونت را کم
کنید.
مبحث سوختگیها یکی از مباحث عمده و مهم برای انسانها می باشد چون برای افرادی که به کوه میروند اگر با سوختگی معمولی درست برخورد نکنند باعث مشکلات و عوارض بیشتری خواهد شد.
سوختگی به سه نوع درجه 1 ـ 2 و 3 از نظر سطح و عمق نفوذ تقسیم می شود و کلی تر آن از نظر نوع ماده سوزنده به مواد شیمیایی و برق هم می توان مجزا نمود ولی از نظر کلی در اکثر سوختگیها پوست که تنها عضو منفرد بدن می باشد از بین می رود اگر سوختگی در حدی باشد که فقط پوست صورتی یا قرمز رنگ شود و به لایه های زیرین پوست صدمه ای وارد نشود یعنی فقط لایه اپیدرم را تحت الشعاع قرار دهد به آن سوختگی درجه یک گویند مانند آفتاب سوختگی سطحی یا با جسم داغ که در این شرایط می توان در زیر آب سرد یا ظرفی از آب سرد قرار داد تا درجه دمای آن کاهش پیدا کرده و نیازی به پانسمان یا کمکهای اولیه ضروری ندارد اما اگر عامل سوزاننده از لایه اولیه پوست بگذرد یعنی میزان گرما در سطحی باشد که آبهای میان بافتی را بخار کرده سپس به سطح هوا برخورد نموده و باعث متورم شدن مزودرم می شود که اصطلاحاً تاول شکل می گیرد که کمکهای اولیه در این مورد سرد کردن عضو در مرحله اول سپس به اندازه تاول که کوچکتر از cm 3 می باشد یا اینکه در کدام نقطه از بدن وجود دارد کف پا یا نقاطی که خود از بین می روند با دانستن این موضوعات آنهایی که کوچک و در نقاط خواصی نیستند را از بین نمی بریم و با پانسمان خشک و کمی پماد سوختگی پانسمان می نمائیم اما اگر می بایست از بین ببریم نخست به مصدوم خود اطمینان می دهیم که از بین بردن آن به صلاح وی میباشد و هیچگونه دردی ندارد سپس با سوزن تمیز و استریل شده ای و تمیز کردن پوست روی تاول و اطراف آن را سوراخ کرده مایعات داخل آن را تخلیه می نماییم. یادآور می شود که پوست را به صورت کامل از بین نمی بریم که تا زمانی که پوست جدید بوجود می آید محافظی برای بدن باشد سپس آنرا استریل می نماییم با پماد سوختگی آغشته نموده سپس پانسمان می نماییم. در صورتی که میزان سوختگی به حدی باشد که پوست به لایه آندودرم رسیده و گوشت و پوست زغالی رنگ شده است سوختگی درجه سه نامیده می شود. دراین مورد هم نخست سرد کردن عضو به نظر می رسد. 3 نکته را باید حتماً مدنظر داشته باشیم یک چون پوست از بین رفته اولاً باید از آبی که برای سرد کردن استفاده می کنیم تمیز و عاری از میکروب باشد و دوماً باید لباسهایی که به تن مصدوم چسبیده را جدا نکنیم تا رسیدن به مرکز درمانی و سوماً به یاد داشته باشیم که مصدوم فوق ممکن است دچار مشکلات دیگری مانند شکستگی و یا موارد دیگر باشد و درست حمل شود سپس اگر در مرکز درمانی بودیم باید بدانیم که مایعات بدن کاهش پیدا کرده و باید حتماً از سرم استفاده نمائیم و همزمان با برداشتن کلیه مواد سوخته شده اعم از پوست گوشت و تمیز کردن و استریل نمودن کامل آن با زدن پماد سوختگی با گاز وازلینه (گاز مخصوص سوختگی) که قهوه ای رنگ می باشد پانسمان نماییم.
سوختگی با مواد شیمیایی : برخی از مواد شیمیایی هم می توانند در عمق پوست نفوذ کرده و دچار گرمای زیاد و از بین رفتن آن شوند و کمکهای اولیه برای این نوع سوختگی در جریان آب روان قرار دادن عضو می باشد. حداقل بین 5 تا 10 دقیقه تا کل مواد شیمیایی شسته شود و از بین رود سپس پانسمان انجام می گیرد.
